|
|
|
|
| ŚWIĘTA KONGREGACJA NAUKI WIARY ODPOWIEDŹ NA PRZEDŁOŻONE WĄTPLIWOŚCI
Jego Eminencja
Eminencjo, Listem z 2 lipca 1982 r. przedstawił Eminencja naszej Kongregacji pięć zagadnień dotyczących interpretacji dyspozycji Dekretu Ecclesiae Pastorum, art. 4, w sprawie aprobaty książek przeznaczonych do katechezy. Problem ten został przedłożony do przestudiowania Konsultorom i Ojcom Kongregacji, którzy analizowali go na zebraniach 23 marca i 22 czerwca br. Decyzje zostały następnie zaaprobowane przez Ojca Świętego na audiencjach w dniu 26 marca i 1 lipca br. Mogę teraz przedłożyć Waszej Eminencji odpowiedzi na pięć zagadnień Świętej Kongregacji ds. Duchowieństwa, poprzedzonych wstępem, zaproponowanym przez Ojców Kongregacji, w celu przypomnienia podstawowych założeń, na których opierają się udzielone odpowiedzi (por. Odpowiedzi). Wraz z zapewnieniem o oddaniu Waszej Eminencji 7 lipca 1983 r.
JOSEPH Kard. RATZINGER + JÉRÔME HAMER, O.P.
ODPOWIEDZI Wstęp
Różne kwestie związane z procedurą aprobaty publikacji katechetycznych dotyczą autorytetu Stolicy Apostolskiej, Biskupów diecezjalnych i Konferencji Episkopatu. Z tego powodu, przed udzieleniem poszczególnych odpowiedzi, Święta Kongregacja Nauki Wiary uważa za odpowiednie wskazać na główne założenia doktrynalne, prawne i pastoralne, które są ich podstawą. Są one zawarte w szczególności w Directorium catechisticum generale Świętej Kongregacji ds. Duchowieństwa z 11 kwietnia 1971 r., nr 134 (AAS 64 [1972] 173); w Dekrecie Ecclesiae Pastorum Świętej Kongregacji Nauki Wiary z 19 marca 1975 r., a. 4, 1 (AAS 67 [1975] 283); w Odpowiedzi Świętej Kongregacji Nauki Wiary z 25 czerwca 1980 r. (AAS 72 [1980] 756); w Kan. 775 nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego. 1. «Biskup Rzymu (...) z ustanowienia Bożego posiada najwyższą, pełną, bezpośrednią i powszechną władzę dla dobra dusz (...). Będąc ustanowiony Pasterzem wszystkich wiernych, tak dla popierania wspólnego dobra Kościoła powszechnego, jak i dobra poszczególnych Kościołów, posiada najwyższą zwyczajną władzę nad wszystkimi Kościołami» (SOB. WAT. II, Dekr. Christus Dominus, 2; nowy KPK, Kan. 331). Na mocy tego tytułu ustala on dla Kościoła powszechnego normy w dziedzinie katechezy, które po uwzględnieniu Soboru Watykańskiego II zostały wyrażone w Directorium catechisticum generale (AAS 64 [1972] 97-176) i w znacznej części ponownie przypomniane w Adhort. Apost. Catechesi tradendae. 2. «Biskupi, ustanowieni przez Ducha Świętego, są następcami Apostołów jako pasterze dusz i, razem z Papieżem i pod jego autorytetem, mają zleconą misję przedłużania dzieła Chrystusa (...). Dlatego stali się prawdziwymi Nauczycielami wiary, Kapłanami i Pasterzami» (Dekr. Christus Dominus, 2; por. nowy KPK, Kan. 375). Jak Najwyższy Pasterz w Kościele powszechnym, tak każdy Biskup w swoim Kościele partykularnym, wypełnia w sposób bezpośredni, na mocy «ius divinum», misję nauczania (munus docendi). Na tej podstawie jest on w swojej diecezji pierwszym autorytetem odpowiedzialnym za katechezę, z uwzględnieniem norm Stolicy Apostolskiej (por. nowy KPK, Kan 775, § 1; por. także Kan. 827, § 1; Catechesi tradendae, 63). 3. Konferencja Episkopatu jest «zgromadzeniem, na którym Pasterze jakiegoś narodu lub terytorium realizują kolegialnie swoją misję pasterską dla wzrostu dobra, które Kościół ofiaruje ludziom, a szczególnie za pośrednictwem tych form i metod apostolatu, które są odpowiednie dla obecnej sytuacji» (Dekr. Christus Dominus, 38; nowy KPK, Kan. 447). Przestrzega ona uprawnień, które są jej przyznane przez prawo (por. Dekr. Christus Dominus, 38; nowy KPK, Kan. 455), i nie może delegować swojej władzy prawodawczej komisjom lub innym organizmom przez nią powołanym (por. Odpowiedź Papieskiej Komisji ds. Interpretacji Dekretów Soboru Watykańskiego II, 10 czerwca 1966 r.). Jeśli chodzi o katechezę, zachowując prawo każdego Biskupa (por. nowy KPK, Kan. 775, § 1; Kan. 827, § 1), należy do kompetencji Konferencji Episkopatu, jeśli jest to użyteczne, publikowanie, za aprobatą Stolicy Apostolskiej, katechizmów dla własnego terytorium (por. nowy KPK, Kan. 775, § 2; Directorium catechisticum generale, 119, 134). 4. Działalność pastoralna w dziedzinie katechezy musi realizować się w sposób skuteczny i skoordynowany, w ramach regionu, narodu czy narodów, które należą do tej samej sfery społeczno-kulturowej. Zakłada to w odniesieniu do przypomnianych wyżej kompetencji, konieczne porozumienie we wspólnym braterskim działaniu Biskupów diecezjalnych, Konferencji Episkopatu i Stolicy Apostolskiej oraz uwzględnianie zasady kolegialności.
Wątpliwości przedłożone przez Świętą Kongregację ds. Duchowieństwa
Kwestia 1: Czy po Dekrecie De Ecclesiae Pastorum vigilantia circa libros (AAS 67 [1975] 283) i po późniejszym sprecyzowaniu Świętej Kongregacji Nauki Wiary w odpowiedzi na wątpliwość dotyczącą art. 4 (AAS 72 [1980] 756) narodowe i regionalne Konferencje Episkopatu mogą publikować katechizmy narodowe i regionalne oraz dokumenty katechetyczne, prawomocne na poziomie pozadiecezjalnym, bez uprzedniej aprobaty Stolicy Świętej? Odp.: Nie.
Uwagi: Odsyła się do odpowiedzi udzielonej przez Świętą Kongregację Nauki Wiary na wątpliwość cytowaną w zapytaniu, zgodnie z Directorium catechisticum generale, 119, 134, a przede wszystkim z nowym KPK, Kan. 775, § 2: «Należy do kompetencji Konferencji Episkopatu, jeśli jest to użyteczne, publikowanie, za aprobatą Stolicy Apostolskiej, katechizmów dla własnego terytorium» (Episcoporum conferentiae est, si utile videatur, curare ut catechismi pro suo teritorio, praevia Sedis Apostolicae approbatione, edantur). Kwestia II: Czy bez uprzedniej aprobaty Stolicy Świętej mogą być proponowane i rozpowszechniane przez Konferencje Episkopatu w ramach jakiegoś narodu katechizmy w celu «konsultacji i eksperymentu»? Odp.: Nie.
Uwagi: a) Jeśli chodzi o eksperymentowanie: nie można pozwolić na publikowanie katechizmów «ad experimentum»; katechizmy przeznaczone dla całego narodu muszą mieć tak co do treści, jak i co do metody uznaną wartość, która zapewnia autorytet i stałość, nadającą się do katechezy. Nie są jednak wykluczone «experimenta particularia» poprzedzające publikację, o których mowa w Directorium catechisticum generale, 119, 2 (AAS 64 [1972] 166). b) Jeśli chodzi o konsultację: koncepcja katechizmu «per consultatione» domagałaby się uszczegółowienia. Jeśli jednak chodzi o konsultację dzieła katechetycznego, przeznaczonego dla całego narodu i zaproponowanego przez Konferencję Episkopatu, obowiązują powyższe normy (ad 1).
Kwestia III: Czy poszczególni Biskupi diecezjalni, którzy opowiedzieli się na korzyść katechizmu narodowego, mogą udzielić Imprimatur katechizmom partykularnym, jeśli te są pewne co do treści i jasne w wykładzie? Odp.: Tak.
Kwestia IV: Czy Komisja Episkopatu może mieć stały autorytet do aprobowania lub nie aprobowania katechizmów przeznaczonych dla całego narodu bądź dla poszczególnych diecezji? Odp.: Nie.
Uwagi: Odpowiedzialność curare ut catechismi pro suo teritorio, praevia Sedis Apostolicae approbatione, edantur należy kolegialnie do Konferencji Episkopatu. - Komisji Episkopatu może być powierzone, także na stałe, przygotowanie materiału katechetycznego, zawsze jednak z wyjątkiem prawa Konferencji Episkopatu w jej całości do decydowania, czy akceptować go czy nie, i jeśli chodzi o katechizmy narodowe, czy przedstawić czy nie do aprobaty Stolicy Świętej. Taka decyzja, która dotyczy «institutio catechetica», ustalona odpowiednio przez nowy Kodeks Prawa Kanonicznego w Księdze II «De munere docendi», wchodzi w zakres prawa ustawodawczego Konferencji Episkopatu i jako taka powinna być podjęta przez bezwzględną większość, według normy Kan. 455, § 2, i nie może być delegowana (por. Odpowiedź «ad dubium» Papieskiej Komisji ds. Interpretacji Dekretów Soboru Watykańskiego II, 25 maja 1966 r.: AAS 60 [1968] 361). Dotyczy to «decreta generalia» według Kan. 29 «proprie sunt leges».
Kwestia V: Czy oprócz katechizmu oficjalnego mogą być używane inne katechizmy aprobowane z zastrzeżeniem przez Władzę eklezjalną? Odp.: Tak «iuxta mentem»: 1) W katechezie prowadzonej pod autorytetem Biskupa w parafiach i szkołach, muszą być używane katechizmy aprobowane i adaptowane jako teksty oficjalne przez Biskupa lub przez Konferencję Episkopatu. 2) Inne katechizmy aprobowane przez autorytet eklezjalny mogą być stosowane jako środki pomocnicze. * * *
Jego Ekscelencja
Ekscelencjo, Listem z 3 sierpnia 1982 r. skierował Ekscelencja do naszej Kongregacji pytanie dotyczące interpretacji dyspozycji Dekretu Ecclesiae Pastorum, art. 4, co do aprobaty książek przeznaczonych do katechezy. Problem ten został przedłożony do przestudiowania Konsultorom i Ojcom Kongregacji, którzy analizowali go na zebraniach 23 marca i 22 czerwca br. Decyzje zostały zaaprobowane przez Ojca Świętego na audiencjach w dniu 26 marca i 1 lipca br. Mogę teraz przedłożyć Waszej Ekscelencji odpowiedź na postawione pytanie (por. Odpowiedź). Jak Ekscelencja zobaczy, odpowiedź jest poprzedzona wstępem, zaproponowanym przez Ojców Kongregacji, który przypomina podstawowe założenia, na których się opiera. Wraz z zapewnieniem o oddaniu Waszej Eminencji 7 lipca 1983 r.
JOSEPH Kard. RATZINGER + JÉRÔME HAMER, O.P.
ODPOWIEDŹ Odpowiedz niniejsza została poprzedzona takim samym «Wstępem», jakim zostały poprzedzone odpowiedzi na wątpliwości przedłożone przez Świętą Kongregację ds. Duchowieństwa (por. wyżej).
Wątpliwość przedstawiona przez Konferencję Episkopatu Francji Czy art. 4, 1 Dekretu Ecclesiae Pastorum zakłada, że Ordynariusz miejsca lub Konferencja Episkopatu muszą uwzględniać, czy książka jest przeznaczona do użytku katechetycznego, gdy są proszeni o udzielenie aprobaty przewidzianej przez ten Dekret? Rzeczywiście, niektórzy autorzy lub wydawcy, którzy przygotowują książki o treści i przeznaczeniu katechetycznym, powołują się na Art. 1 Dekretu Ecclesiae Pastorum, by wymagać od kompetentnego Biskupa «aprobaty» przewidzianej w tym artykule, czy książki nie zawierają niczego przeciwnego wierze i moralności, niezależnie od każdej oceny wartości treści dla użytku katechetycznego. Uważają oni, że przyznanie Imprimatur, także dla książek o zawartości katechetycznej i przeznaczonych do takiego użytku, jest «prawem» proszącego i, w konsekwencji, «obowiązkiem» ze strony odpowiedniego Biskupa. Odp. Tak «iuxta mentem»: 1) jeśli prosi się o aprobatę dla samej publikacji katechizmu, nie zakładając stosowania książki jako tekstu oficjalnego w katechezie diecezjalnej, powinna być udzielona według kryteriów, które w sposób ogólny regulują uprzednią cenzurę w stosunku do książek, które muszą być poddane osądowi Ordynariusza; należy uwzględnić przede wszystkim prawomyślność zawartości i ogólne normy kościelne dotyczące katechezy (nowy KPK, Kan. 823, § 1; Kan. 830, § 2; Directorium catechisticum generale, 119; wstęp 6); 2) jeśli prosi się o aprobatę dla katechizmów przeznaczonych dla katechezy oficjalnej w diecezji, oprócz prawowierności zawartości i norm ogólnych dotyczących katechezy, Ordynariusz powinien uwzględnić także zasady szczegółowe ustalone przez niego samego w odniesieniu do konkretnych potrzeb diecezji (nowy KPK, Kan. 775, § 1) oraz normy określone przez Konferencję Episkopatu i zatwierdzone przez Stolicę Świętą (Directorium catechisticum generale, 134).
* AAS 75 (1984) 45-52.
|
 |